Ventileren is het naar binnen brengen van verse lucht en afvoeren van verontreinigde lucht. Ventileren is belangrijk voor je gezondheid en comfort. Het is met name nodig voor het afvoeren van CO₂ en vocht dat we uitademen, dampen van koken en stoffen die materialen afgeven. Per persoon is minimaal 25m³ verse lucht per uur nodig om voldoende frisse lucht in huis te houden!

Tot 1975 vond het ventileren plaats via ramen, rooster, kieren en gaten, dus een natuurlijke ventilatie. Geen wind betekende geen ventilatie, veel wind te veel ventilatie. Bij een koude wind moest er extra gestookt worden om de koude ventilatielucht op te warmen.

Modernere huizen hebben vanaf ongeveer 1980 mechanische ventilatie. Dat betekent dat een centrale ventilator via luchtkanalen vervuilde lucht uit de badkamer, toilet, keuken e/o woonkamer naar buiten blaast. Tegelijk komt via ventilatieroosters en ramen frisse lucht binnen.

Frisse lucht die het huis binnenkomt is in de winter ijskoud en het kost veel energie om die op te warmen. Met een warmte-terugwin systeem (WTW) zorg je dat koude buitenlucht wordt verwarmd door de binnenlucht die afgevoerd wordt.

Tips:

• Doe ramen en ventilatieroosters open als je een kamer niet meer hoeft te verwarmen. Bijv. net voor je naar bed gaat of net voordat je weg gaat.
• Heb je ventilatie door roosters, dan geven die alleen frisse lucht als er buiten (een beetje) wind is. Is die er niet, dan kan een kwartiertje afzuigkap met buitenverbinding helpen.
• 30% van de huizen heeft mechanische ventilatie met een ventilatiebox op of net onder het dak. Oude boxen werken op wisselstroom. De levensduur is ongeveer 15 jaar. Nieuwe boxen werken op gelijkstroom en gebruiken ongeveer 130 kWh minder per jaar. Dat is meer dan de wasmachine en de koelkast bij elkaar. Bij vernieuwing van de box kun je ook kijken naar een vraag-gestuurde ventilatie. Die geeft alleen frisse lucht bij een te hoog CO₂ of vochtgehalte. Zo voorkom je dat er teveel kou binnenkomt. Nog een stap verder gaat een nieuwe ventilatiebox met een kleine ventilatiewarmtepomp. Deze haalt energie uit de afgezogen warme lucht en gebruikt die voor de centrale verwarming of voor het opwarmen van water voor de boiler.

Ventilatie met warmteterugwinning

De beste oplossing is ventilatie met warmteterugwinning. Door een warmtewisselaar wordt de warmte van de af te voeren binnenlucht afgegeven aan de binnenkomende koudere buitenlucht. Hiermee krijg je frisse lucht binnen, waarbij je slechts 5-15% warmte verliest (bij roosters of deuren open is dat 100%). Er bestaan grofweg 4 opties:

1. Een centrale buitenunit (meestal op het dak of in een keukenkastje) die met een aan- en afvoerkanaal verbonden is met meerdere kamers. Hiermee kun je dus meerdere kamers ventileren. Het vraagt wel vaak bouwkundige aanpassingen omdat je zowel aan- als afvoerkanalen nodig hebt.
2. Een ventilatiebox met een kleine warmtepomp erin. We noemen dat een ventilatiewarmtepomp. Deze haalt energie uit de afgezogen warme lucht en gebruikt die voor de centrale verwarming of voor het opwarmen van water voor de boiler.
3. In de kamer(s) die je verwarmt en waar je veel bent een decentrale ventilatie met warmteterugwinning plaatsen. Deze heeft alleen gat in de muur en een stopcontact nodig en kan een (kleine) woonkamer goed ventileren. Duurdere modellen zijn geluidsarm en werken met een CO₂-sensor, zodat je altijd de juiste hoeveelheid frisse lucht hebt. Bij sommige modellen kun je via een extra kanaal een tweede kamer in de buurt meenemen. Kosten vanaf €200 tot €2.500 exclusief plaatsen. Als je handig bent kun je het plaatsen zelf doen. Let wel op dat deze ventilatoren een klein beetje geluid maken (30 -36 dB)
4. Een nieuwe radiator met daarin een decentrale ventilatie verwerkt. Hierbij komt achter de radiator een gat in de muur.

Goed om te weten

• Een warmtepomp in combinatie met ventilatie met warmteterugwinning leidt tot een warmtepomp met 20-25% kleinere capaciteit. Dat komt omdat je met ventileren warmte verliest. Of bij eenzelfde grootte met een lagere watertemperatuur werken. Dat leidt in beide gevallen tot een forse besparing op je elektriciteisverbruik.
• Een WTW verdient zichzelf terug. Dat komt omdat de binnenkomende lucht voorverwarmd is. Maar ook omdat uitgeademde lucht en kooklucht meer vocht bevat. En vochtige lucht opwarmen kost nu eenmaal meer energie dan droge lucht opwarmen.
• En zijn momenteel veel decentrale WTW installaties te koop, ieder met zijn eigen voor- en nadelen en prijskaartje.
  Let op de volgende punten: geluid, formaat (kleinste is 20×20 cm aan de binnenzijde), benodigde hoeveelheid m³/uur, filters, mogelijkheid tot aansluiten van CO₂-sensor of vochtsensor, programmering, afstandsbediening eventueel met app, mogelijkheid tot koelen door buitenlucht, combineren met radiator, en prijs (vanaf €180 excl. plaatsen).
• Veel ventilatoren blazen afwisselend het huis en het huis uit. Daarmee hebben ze in werkelijkheid een verversings capaciteit van 50% van de opgegeven waarde.

Hieronder enkele voorbeelden:

• Blauberg (max 50m3/uur, rond de 700,-)
• Brink (150m3, rond de €800,-)
• Awenta (150m3, rond de €800,-)
• Climarad (geintegreerd in radiator)