In de columnreeks Huisverhalen van de energiecoach lees je over de meest voorkomende besparingsmaatregelen. Leer meer over de tips en trucs.
Twee grote klappers in een gesprek van 1½ uur
column nr. 6
oktober 2024
Vorige week was ik bij een mooie jaren ’20 woning op bezoek. De bewoners – man, vrouw en zoontje van nog geen twee jaar oud – waren al behoorlijk energiebewust bezig. Het gasverbruik van ongeveer 1.150 m3 was gezien de ouderdom van de woning redelijk binnen de perken. Maar het stroomverbruik was met meer dan 4.200 kWh per jaar verdacht hoog. De reden achter de aanvraag voor het coachgesprek was echter behoefte aan inzicht in mogelijke isolatiemaatregelen, dus daar uiteraard mee begonnen.
De jaren ’20 markeren ongeveer de omslag van bouwen met massieve steensmuren naar bouwen met spouwmuren. Tot aan de jaren ’70 werd er met die spouwmuren niet heel veel gedaan. Maar vanaf midden jaren ’70 werden de spouwmuren voorzien van spouwmuurisolatie. In deze woning was dat dus niet mogelijk, simpelweg omdat er geen spouw was. Soms kan je dan aan de dikte van de muur –vaak in te schatten bij de buitendeuren of raamkozijnen – zien of er een voorzetmuur met na-isolatie aan de binnenkant is geplaatst. In dit geval was de gevel ‘gewoon’ een centimeter of 20 à 25 dik. Dat is precies de lengte van een baksteen. Dus geen na-isolatie aanwezig. Dat zou alsnog kunnen, mogelijk in de toekomst, als er sprake is van een ingrijpende verbouwing. Maar het plaatsen van een voorzetmuur aan de binnenkant kost zoveel tijd, geld en ongemak, dat de voordelen daar niet tegenop zouden wegen. Zeker gezien het feit dat er bij deze woning – in de verwarmde ruimtes – slechts een beperkt aantal vierkante meters gevel is.
De vloer daarentegen bleek een gouden kans te zijn. In de bijna manshoge kruipruimte keken we tegen de originele houten vloer van de woning aan. Geen isolatie te bekennen. Wel vloerverwarming bovenop de houten vloer. Geen wonder dat de kruipruimte zeer behaaglijk aanvoelde: het was als het ware een kelder met plafondverwarming. Een isolatielaag onder de vloer van 5 tot 10 centimeter zou in deze woning zomaar 200 m3 gas per jaar kunnen besparen. Misschien zelfs meer.
Dan de ramen. De meeste ramen van de woonverdieping bevatten al HR++ glas, op het standaard dubbelglas in het woonkamerraam van de voorgevel na. HR++ glas is op dit moment echter erg duur, zomaar 300 euro per m2. Dat haal je er niet snel uit als je dubbel glas dat op zich nog goed is door HR++ gaat vervangen. Handiger – en een stuk goedkoper – is het dan om het dubbelglas te voorzien van plisségordijnen die je goed sluitend in de kozijnen hangt. Scheelt niet de wereld aan energiekosten maar levert sowieso extra wooncomfort op, tegen geringe aanschafkosten.
Het dak op zolder was aan de binnenzijde keurig afgetimmerd met spotjes in een verlaagd plafond. Vaak een teken dat er achter de aftimmering isolatiemateriaal aangebracht is. De bewoner zou het voor de zekerheid nog even controleren door een spotje in het verlaagd plafond los te koppelen om te zien of er achter dat plafond inderdaad isolatiemateriaal zit.
Na nog wat tips en trucs die vooral met stookgewoontes te maken hebben werd het tijd om naar het hoge stroomverbruik te kijken. Al voor het bezoek rees het vermoeden dat er misschien wel eens sprake kon zijn van elektrische vloerverwarming in de gerenoveerde badkamer. Dat treffen we steeds vaker aan: badkamers waar in de laatste renovatieslag elektrische vloerverwarming meegelegd is. Kost haast niks en is wel lekker warm. De installateur vertelt er niet bij dat de aanschafkosten weliswaar gering zijn, maar dat de verbruikskosten volledig de pan uit kunnen rijzen. Ikzelf had het afgelopen jaar al eerder bij twee woningen meegemaakt: elektrische vloerverwarming in de badkamer die in beide gevallen meer dan 2.000 kWh (!) stroom per jaar verbruikte. Het vermoeden bleek bewaarheid te zijn. Inderdaad elektrische vloerverwarming in de badkamer. Maar of dit inderdaad de grote boosdoener van het veel te hoge stroomverbruik was, werd nog niet helemaal duidelijk. De thermostaat van de badkamer stond immers tijdens vakanties op 15°. En ook dan bleef het stroomverbruik hoog. Wat we wel zagen aan de hand van de app van de energieleverancier was dat het sluimerverbruik in de woning gedurende de hele dag zo’n 300 Watt was. Als je dat vermenigvuldigt met 24 uur en 365 dagen dan kom je uit op ruim 2.600 kWh sluimerverbruik per jaar. Een normaal sluimergebruik voor een eengezinswoning is minder dan de helft daarvan. Het advies was om een energieverbruiksmeter te kopen die je makkelijk aan de P1 aansluiting van de slimme meter kunt koppelen. Die zijn al te koop vanaf 30 euro en een kind kan de was doen. Met zo’n meter (en de bijbehorende app op je mobieltje) kan je de grootste stroomverbruikers in de woning snel achterhalen. En behalve de aanschaf van die meter was het advies om ook op zoek te gaan naar een manier om de elektrische vloerverwarming los te koppelen van de stroom in plaats van op 15° te zetten. Die manier heeft de bewoner inmiddels gevonden. De conclusie: de vloerverwarming is inderdaad de grote boosdoener! Dit gaat de bewoner echt honderden euro’s per jaar aan stroomkosten schelen.
Kortom: een gesprek van anderhalf uur, met volop tips en dit keer twee grote klappers: vloerisolatie in de kruipruimte die waarschijnlijk 200 m3 gas of meer per jaar gaat besparen. En de vloerverwarming in de badkamer echt helemaal uit en alleen aanzetten als het heel koud is. Dat gaat zeker meer dan 1.000 kWh per jaar besparen. Geen slecht resultaat voor een gratis en vrijblijvend energiecoachgesprek.
Marc Verstift
Een korte kennismaking met Kim
column nr. 5
juli 2024
Kim Platvoet is nu bijna 1 jaar coördinator van de ongeveer 20 energiecoaches die voor Weesp Duurzaam werkzaam zijn. Zij stopte enkele jaren geleden met haar baan in het bedrijfsleven omdat ze meer maatschappelijk betrokken werk wilde doen.
Kim: ”Ik heb een bouwkundige achtergrond en ben tijdens de Corona-periode ook gaan verbouwen. En merkte toen dat ik en mijn aannemers te weinig kennis hebben van het goed verduurzamen van een huis. Zo ben ik met Weesp Duurzaam in contact gekomen. Het is zo belangrijk dat je onafhankelijk advies kunt krijgen over verduurzamen. Daarna ben ik ook zelf gestart als energiecoach en nu coördineer ik de coaches met bijenkomsten, gesprekken en het delen van kennis en ervaringen.”
Op dit moment zijn er echter weinig aanvragen voor een bezoek van een energiecoach. Dat komt door de zomer en het wegvallen van de urgentie, andere energie coöperaties in Nederland merken dat ook. Maar volgens Kim bestaat er juist wel een grote hulpvraag. Veel mensen zijn nu in verwarring wat ze het beste kunnen doen. Er is veel informatie en er zijn veel opties.
Kim is ook actief voor Duurzaam Huizen en daar gaan ze nu weer naar mensen toe en zorgen voor meer zichtbaarheid op straat.
”Na de zomer starten we voor Weesp Duurzaam met een buurtproject in Aetsveld. Dan hopen we meer bewoners te helpen met hun verduurzaming, vergroening en energiebesparing. Ik wil graag samenwerken met meer vrijwilligers die bekend en actief zijn in de buurt. Zij kunnen ons helpen met het benaderen van de bewoners. Het is zo fijn achteraf te horen dat mensen echt geholpen zijn, daar doe ik het voor”, aldus Kim Platvoet.
Een open houding met een huis vol warmte
column nr. 4
mei 2024
Als je zoveel warmte uitstraalt, hoeft je verwarming niet eens aan. Dat denk ik als ik binnenstap bij een echtpaar dat me vriendelijk toelacht. Het is me duidelijk dat ik van harte welkom ben.
Hoe hartelijk de ontvangst ook is, als energiecoach blijf ik kritisch. Direct valt me de openstaande deur naar de woonkamer op. En zo zijn er meer in huis: ook de deuren vanuit de gang naar de werkkamer en slaapkamer staan open en in al die kamers is het aangenaam warm. De open houding van het echtpaar waardeer ik enorm, maar open deuren leiden tot een hoop warmteverlies.
“Zo doen we dat altijd al. Dan loop je wel zo makkelijk door het hele huis”, licht het echtpaar toe als ik ernaar vraag. Een logisch antwoord.
Een duur hoedje
Dan vertel ik hoeveel de geopende deuren, naar kamers waar op dat moment niemand is, extra kosten aan gas. Het echtpaar schrikt zich een hoedje, toch zijn ze dankbaar voor dit leermoment. Zij hadden nog niet aan de simpele maatregelen gedacht: sluit de deuren en doe de verwarming uit in ongebruikte kamers.
Zelf leer ik ook van zo’n bezoek. Ik besef nu dat het als energiecoach belangrijk is om álle oplossingen te benoemen, ook als die logisch lijken. Je denkt bij besparen misschien al snel aan grote maatregelen. Daardoor verlies je soms de oplossingen uit het oog die voor de hand liggen.
Tegen het vriendelijke echtpaar zou ik willen zeggen: Behoud jullie hartverwarmende en open houding, maar houd de deuren wat vaker gesloten.
De beste ideeën komen onder de douche
column nr. 3
februari 2024
Voor energiebesparende maatregelen hoef je toch alleen maar te kijken naar je grootste kamers en de kieren en naden? Mis. Een sluipverbruiker kan zich verstoppen in iedere ruimte. Of pas echt verraderlijk: een apparaat dat een ruimte verwarmt waar je weinig bent.
Zonde! Dit was precies het geval met de badkamer van een bewoner in Weesp.
Te veel comfort?
De bewoner vertelde me dat hij comfort in de kamer belangrijk vindt. Logisch: als je de douche uitstapt, wil je jezelf niet afdrogen in een vrieskist. Maar de verwarming in de badkamer 16 uur per dag op 21 graden? Terwijl je daar maar twee keer per dag een kwartiertje bent? Dat was wel erg veel van het goede. Samen bespraken we drie opties om energie te besparen én de badkamer comfortabel te houden.
Optie 1. Een infraroodpaneel aan het plafond. Zo’n paneel met tijdklok verwarmt de ruimte op vaste momenten in de ochtend en avond naar 19 graden. Door de directe straling is de gevoelstemperatuur onder dit apparaat zo’n 21 graden.
Optie 2. De programmeerbare thermostaatknop, die zorgt voor verwarming van de badkamer op vooraf ingestelde tijden.
Optie 3: de huidige radiatorknop handmatig bedienen. De kraan dus dichtdraaien na het badkamerbezoek in de ochtend en deze een half uur voor het slapen weer opendraaien.
Het werd de laatste optie, omdat de bewoner een onregelmatig ritme heeft. ‘s Nachts doet de klokthermostaat uit de woonkamer zijn werk. Deze maatregel scheelt 15,5 uur aan het onnodig warm houden van de badkamer!
Bovenal: de badkamer nam 15% van de verwarmde ruimtes in beslag. De besparing op het gasverbruik was dus bijna net zo hoog. Met zoveel winst in gedachte douche je toch wat lekkerder.
Een hartverwarmend huis
column nr. 2
januari 2024
Een groot, eeuwenoud huis in hartje Weesp, kan het nog mooier? Nou, vergis je niet: met een gasverbruik van 3.500 m³ lopen de kosten behoorlijk op. Want de twee bewoners van het huis wilden in elk geval één ding niet: in de kou zitten. Begrijpelijk. Toch ging ik eens langs om het statige pand met een fijne temperatuur energiezuiniger te krijgen.
Dit keer zat het grootste lek in de woonkamer en achterkamer. Deze ruimtes zijn samen goed voor 80 vierkante meter.
Prachtige energieverspillers
Ik vergaapte me aan de prachtige kleine raampjes in de achterkamer. Helaas zijn die raampjes van enkel glas. Daardoor begon ik ook te rillen: er was een flinke stralingskou voelbaar, ondanks de tochtstrips die de bewoners al heel verstandig hadden aangebracht. In de wintermaanden sloten de bewoners de achterkamer af met een groot gordijn. Dat scheelde al, maar echt sfeervol is het niet.
De volgende oplossing: twee glazen deuren tussen de voor- en achterkamer.
Een paar weken later kwam ik terug om het resultaat te bekijken. Op de bank zag ik twee tevreden mensen. Zónder dikke deken, maar mét een lagere meterstand. Samen met andere maatregelen kwamen we tot een besparing van meer dan 1.000 m³ gas per jaar.
Speuren naar slurpers
column nr. 1
november 2023
Twee apparaten die samen per jaar ruim 850 euro aan energie verbruiken. Wow! Als ervaren energiecoach blijf ik mij verbazen over wat ik tegenkom. De koopflat van twee bewoners zou zorgen voor gefronste wenkbrauwen. Hun jaarverbruik was maar liefst 5.000 kWh.
Voor wat context: voor twee bewoners is een stroomverbruik van 2.000 kWh normaal. Het was dus flink speuren naar de slurpers. Een wasmachine? Een droger? Een oude vriezer? Met de bewoners liep ik langs de apparaten.
Een aantal energieverbruikers viel op.
Twee halogeen lampen van 25 watt die ongeveer 5 uur per dag branden en een veel gebruikte elektrische oven. Best energieslurpend, maar nog niet verbazingwekkend. Ook met de vrolijke kerstverlichting, die het huis siert tijdens de donkere dagen, tikt het energieverbruik aan. Maar al deze apparaten verklaren de mysterieuze 5.000 kWh nog lang niet.
We vervolgden onze speurtocht. Bij de twee boilers van elk 80 liter ging er een lampje bij me branden. De flat werkt met blokverwarming, waardoor er dus geen eigen gasaansluiting is. Deze grote boilers zorgen voor het warme water van de kraan en de douche.
De oplossing is dan makkelijk. Voor een klein gezin is één boiler genoeg, dus het ene apparaat zetten de bewoners helemaal uit. De andere hoeft niet op 80 graden, want kraanwater van 60 graden is heet genoeg. Ook plaatste ik samen met de bewoners een tijdklok. ‘s Ochtends warmt de boiler op, ruim voldoende voor de douchebeurten van de bewoners. In de nacht staat hij uit. De besparing is ongeveer 1500 kWh, oftewel zo’n 525 euro per jaar.
Zo zie je maar: als energiecoach denk je niet alleen mee, maar ben je ook een detective die speurt naar de boosdoener. Op naar het volgende mysterie.